Ne vermediğiniz ilaç kalıyor ne de kaynatıp içirmediğiniz bitki çayı. Çocuklarda öksürük kışın en sık görülen şikayetlerden biri. Peki öksürükle başa çıkmak için ne yapmak gerekiyor?

Memorial Ataşehir Tıp Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Özlen Kaya Çardak, çocuklarda öksürük hakkında bilgi verdi.
     
Kış aylarında en sık rastlanan şikâyetlerin başında öksürük gelir. Öksürük 3–4 gün gibi kısa süreli olabildiği gibi, 1 aydan daha fazla da devam edebilir. 3–4 haftadan uzun süren öksürükler “kronik öksürük” olarak değerlendirilir ve mutlaka ileri tetkik edilmesi gereklidir.

Çocuğunuza öksürük kesici ilaç vermeyin

Öksürük gerçekte vücudun bir savunma mekanizmasıdır ve solunum yollarının en üstünden (burun içi bir sorundan) en altına kadar herhangi bir noktadan kaynaklanabilir. Kişi öksürerek üst veya alt solunum yollarındaki enfeksiyon etkeni ve alerjik madde gibi yabancı cisimleri vücudundan atmaya çalışır. Bu refleks mekanizmanın baskılanması çocuklarda tehlikeli sonuçlar doğurabileceği için öksürük kesici ilaçlar çocuk yaş grubunda kullanılmamalıdır.

Çocuklarda tedavi uygularken amaç öksürüğü kesmek değil, öksürüğe neden olan sorunu oradan kaldırmak olmalıdır.

Öksürüğe;
-    Burun akıntısı
-    Boğaz ağrısı
-    Baş ağrısı
-    Ateş
-    Kusma
-    Hırıltı, hışıltı
-    Sık nefes alma
-    Zor nefes alma eşlik edebilir.

Öksürük yüksek ateş ile seyrediyorsa dikkat

Öksürüğe eşlik eden bulgular arasında yüksek ateş (39 ve üzeri) zor ve sık nefes alma, morarma gibi sorunlar varsa acil doktora başvurmak gerekir. Özellikle yemek esnasında ani başlayan öksürük zor ve sık nefes alma eşlik ediyorsa yabancı cisim yutulması düşünülür, çok acil tanı konup tedavi edilmesi hayati önem taşır. Çok yüksek ateş (39 ve üzeri) ile birlikte görülen öksürüklerde alt solunum yolu enfeksiyonu (zatürree) riski olduğundan, acil tanı ve tedavi şarttır.

3 haftadan kısa süren akut öksürük nedenleri arasında kış aylarında başta üst solunum yolu enfeksiyonları gelir.(Farenjit, tonsilit, otit, sinüzit, krup-larenjit vs…)

3 haftadan uzun süren kronik öksürüklerde ise enfeksiyonlarla birlikte alerjik hastalıklar (alerjik bronşit, astım) ön planda düşünülür. Ülkemizdeki sıklığı göz önüne alındığında kronik öksürüklerde tüberküloz-verem hastalığı da unutulmamalıdır.

Çocuğunuz sigara nedeni ile de öksürüyor olabilir

Pasif sigara dumanına maruz kalma, özellikle hem anne hem babanın sigara içiyor olması çocuklarda başka hiçbir sorun olmaksızın öksürüğe neden olabilir. Çocukların yanında içilmiyor olması bile çocukları bu zararlı etkilerden korumak için yeterli değildir.

Evdeki eşyalara (perdelere, halıya, döşemelere…) sinen duman bile pasif içiciliğe neden olur.

İdeal olan çocukların yaşadığı bir evde, evin kapalı hiçbir odasında sigara içmemektir (çocuklar o anda odada olmasa bile).

Yapılan tıbbi çalışmalarda pasif sigara dumanına maruz kalan çocuklarda kış aylarında daha sık üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları görüldüğü kanıtlanmıştır. Ayrıca bu çocuklarda astım gibi alerjik hastalıklarda diğerlerinden daha sık görülür.

Vücut direncini artırın

Özellikle yuva veya kreşe giden çocuklarda kış aylarında her ay hafif üst solunum yolu enfeksiyonları geçirilebilir. Öksürük kısa süreli ise, ateş ve solunum sıkıntısı eşlik etmiyorsa bu yaş grubundaki çocuklarda öksürük ilaçları kullanmaya gerek yoktur.

Vücut direncini artırmak, dengeli bir beslenme düzeni sağlamak gibi önlemlerle kısa süreli öksürüklerde iyileşme sağlamak mümkündür.

Tedavide izlenecek yol

Kısa süreli ve ateşsiz öksürük olan kişilere tetkik yapılması gereksizdir. Yüksek ateşin eşlik ettiği öksürüklerde ve 3 haftadan uzun süren kronik öksürüklerde ileri tetkik yapılır.

-    Akciğer filmi, sinüs filmi
-    Kan tetkikleri (Tam kan sayımı, CRP, sedmentasyon)
İlk planda yapılması gerekli tetkiklerdir.

    -“Ter testi” adlı tetkik özellikle akraba evliliğinin yoğun olduğu bölgelerde  “kistik fibroz” adlı hastalığın tanısı amacıyla yapılmalıdır.

    -Alerjik kaynaklı olduğu düşünülen kronik öksürüklerde ise “alerjik deri testleri” yapılmalıdır.

    -Ülkemizde sık görülen bir kronik öksürük nedeni olan tüberküloz tanısı için “PPD testi” adı verilen bir test yapılır.

Öksürük almaması için hangi aşılar koruyucudur?

-    Boğmaca aşısı
-    Menenjit aşısı                Bu 3 aşı her doğan bebeğe rutin olarak yapılmalıdır.
-    Zatürree aşısı    


Boğmaca ve menenjit aşıları “karma aşı” adı altında 2 – 4 – 6 ve 18 aylık her bebeğe uygulanır.

    Zatürree aşısı (pnömokok aşısı) son 2 yıldır ülkemizde rutin olarak uygulanmakta olduğu için, daha büyük yaştaki çocuklarda bu aşının unutulmaması önemlidir.

    2 yaşından büyük çocuklarda tek doz olarak uygulanan pnömokok (zatürree) aşısının  10 yıl koruyucu etkisi devam etmektedir.

    10 yaşın altındaki her çocuğun aşı karnesi dikkatle incelenmeli eğer zatürree aşısı eksikse kış sezonu başlamadan bu aşı uygulanmalıdır.